Üç yıldır suriye’de süren iç savaşı bitirebilmek ve belli bir antlaşma sağlayabilmek amaçıyla İsviçre’nin Cenevre kentinde uluslararası barış görüşmeleri yapılmakda. Suriye hükümeti ve Muhalifler arasında bir barışın sağlanabilmesi için ciddi bir uğraş verilmekte…
Neden toplantılar Cenevrede yapılıyor? İlk önce bunu belirtelim…
“Uluslararası barış görüşmeleri denilince akla Cenevre gelir” dersek yanlış olmaz. İsviçre’nin Cenevre kentinin uluslararası barış görüşmelerinde geleneğinde çok eski bir yeri var. I. Dünya Savaşı’nın sonunda savaşın yeniden olmasını engellemek amacıyla, Birleşmiş Milletler’in temeli sayılabilecek “Milletler Cemiyeti”, ilk kez 1920’de Cenevre’de kurulmuştu. Her ne kadar ikinci bir dünya savaşının çıkmasına engel olamadıysa
da bu sayede Cenevre, BM’nin Avrupa’daki evi haline geldi. Daha sonraki yıllarda Ortadoğu, Balkanlar, Kıbrıs ve Güneydoğu Asya’daki bir çok siyasi çatışma ve savaşı bitirecek barış görüşmelerinin burada düzenlendi Bunun en büyük sebeplerinden biri de İsviçre’nin bir çok uluslararası krizde ve savaşta tarafsızlığını koruması oldu. Cenevre, son olarak İran’ın P5 +1 ülkeleriyle vardığı nükleer anlaşamaya da ev sahipliği yaptı.
Cenevre 1 Konferansın’da ne olmuştu?
Cenevre 2 Konferansı’nın zeminini, 30 Haziran 2012’de Cenevre’de düzenlenen birinci konferans sonucunda kabul edilen Cenevre 1 Bildirisi oluşturuyor. O dönem, Suriye krizini çözüme kavuşturmak için yapılan toplantıya, BM Güvenlik Konseyi’nin daimi üyeleri İngiltere, ABD, Rusya, Çin ve Fransa’nın yanı sıra Türkiye, Irak, Kuveyt, Katar dışişleri bakanları ve AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi ile BM Genel
Sekreteri katılmış, Suriye’de tam yetkili geçiş hükümeti kurulmasını hedefleyen bir bildiri üzerine anlaşmışlardı. Bildiride, Suriye’de artan ölümlerin, şiddet olayları ve insan hakları ihlallerinin en kısa sürede sona erdirilmesi uyarısı yapılmıştı.
Konferans’ın amaçı ne?
Konferans, üç yıl içerisinde 130 bini aşkın insanın canına mal olan savaşın sona erdirilmesi için şiddet olaylarının durdurulmasını, insani yardım koridorlarını açılmasını ve Suriye’de bir geçiş hükümeti kurulmasını içeren siyasi bir çözüm bulmayı amaçlıyor.
Suriye’deki Kürtler konferansta temsil ediliyor mu?
İlk önce şunu belirtelim Suriye’de çok sayıda bulunan Kürt partisi kendi aralarında bölünmüş durumda. Bunlardan PKK’nın Suriye kolu olan PYD ve yaklaşık 10 Kürt partisi konferansa davet edilmedi. Zira bu partiler geçtiğimiz günlerde Kürt bölgesi Rojava’nın Cizire kantonunda kendi özerkliklerini ilan ettiler. Kürt partiler içinde Irak Bölgesel Kürdistan Yönetimi lideri Mesud Barzani’ye yakın olan bazı Kürt partilerse Suriye
Ulusal Koalisyonu’nun çatısı altında konferansta temsil ediliyor. Ama PYD konferansda temsil edilmiyor.
Cenevre 2 Konferansı’ndan ne çıkması bekleniyor?
BM, ABD ve Rusya’nın her iki tarafı da katılmaları için aylardır ikna çalışmaları yaptığı konferanstan barış yolunda yapıcı bir çözüm çıkması ihtimali çok çok düşük. Zira Suriye yönetimi aylardır Esad’ın liderliği bırakmasının söz konusu bile olmadığını sürekli olarak tekrarladı. Öte yandan muhalefetteki Suriye Ulusal Konseyi ise Suriye’de oluşturulması hedeflenen geçiş hükümetinde Esad’ın hiçbir şekilde bir rolü olmaması gerektiğini savunuyor. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry de, konferansın açılışında yaptığı konuşmada, oluşturulması düşünülen geçiş hükümetinde Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın yerinin olmadığını vurguladı. Ancak ne Suriye’de hükümetin bunu kabul etmesi, ne de kısa ve orta vadede Esad’ın yönetimi bırakması mümkün gözükmüyor. Üstelik konferanstan herhangi bir konuda bir anlaşma çıksa bile Suriye’de savaşan grupların
konferansa katılan taraflarla hiçbir ilgileri olmadığı için bunun Suriye’de uygulamaya konulması neredeyse imkansız. Bakalım Cenevre 2 Konferans’ında neler olacak Suriye 3 yıldır aradığı Demokrasiyi bulabilecek mi? Yoksa başka bahara mı? kalacak…
